El Delta del Ebro y sus salinas

Hace un mes, estuve en el campo de voluntariado de la SEO en Riet Vell (Delta del Ebro) durante diez días. Aunque es un espacio corto de tiempo, puede ser suficiente para hacerte una idea aproximada y general de lo que es, de lo que representa y de la vida que alberga ese entorno.

El Delta del Ebro es el tercero en extensión de los del Mediterráneo, tras el del Ródano, en Francia y el del Nilo, en Egipto. Está formado por materiales aportados por el río que se distribuyen en su desembocadura según el régimen hidráulico fluvial y marítimo. Este régimen se ha visto históricamente influido por presiones antrópicas que han dado lugar a una rápida evolución de las características fisiográficas del Delta.

A pesar de que más del 80% de su superficie ha sido alterada y que en ella repercuten todas las presiones que se producen aguas arriba, sobre el Delta se asienta una biodiversidad excepcional, favorecida por la existencia de una gran variedad de zonas húmedas. En el Delta existen más de 600 especies de plantas superiores (unas 20 en peligro de extinción) y algo más de 400 de vertebrados (unas 70 en peligro de extinción).

Pero toda esta riqueza natural esta amenazada: La construcción de embalses, aguas arriba del Delta, supone una retención de los sedimentos que acelera el fenómeno de subsidencia. De hecho, puede decirse que la evolución actual del Delta, con un aporte de sedimentos insuficiente, hace previsible su desaparición en un corto espacio de tiempo. De las aproximadamente 730.000 ton/año de sedimentos que se cree que serían necesarias para detener la regresión del Delta, se estima que la aportación actual con la presencia de los embalses es de sólo unos 150.000-200.000 ton/año.

Además, el Delta del Ebro  tiene una escasa elevación respecto el nivel del mar (algo común a todos los deltas). El 45% de la llanura deltaica está por debajo de los 50 cm. de cota, y las zonas más altas a penas alcanzan los 4 m de altura.


Hay estudios que demuestran que la salinidad es el factor que más afecta al Delta del Ebro, ya que limita a las comunidades tanto vegetales como animales haciendo que éstas se especialicen en los diferentes grados de concentración y provoca cambios en la comunidad biológica del Delta transformándola en una comunidad eurihalina.

En estas condiciones podemos encontrar varios hábitats de interés comunitario o prioritario: Matorrales halófilos mediterráneos y termoatlánticos, pastizales de Spartina, vegetación anual pionera con Salicornia y otras especies de zonas fangosas o arenosas y pastizales salinos mediterráneos.
Os dejo con algunas especies típicas de estos hábitats que fotografié durante la estancia:
Euphorbia hirsuta
 
Halimione portaculoides

 

 Limonium sp.
 Plantago crassifolia
Inula crithmoides

Ahora expongo unas fotos de varias plantas que en un principio pensé que eran distintas especies de Salicornia pero, despues de indagar un poco más en su identificación veo que pueden ser Sarcocomia fruticosa, Salicornia ramosisima e incluso hasta Arthrocnemum macrostachyum. Lo cierto es que en el campo no lo hice y ahora en las fotos no me atrevo a diferenciarlas.



En cuanto a las aves, el día que saqué estas fotos hicimos un censo aproximado de la zona no muy amplia en extensión. Esto fué lo que salió:
Agachadiza común       Gallinago gallinago              17
Archibebe común         Tringa totanus                    139
Archibebe claro            Tringa nebularia                   35
Archibebe oscuro         Tringa erythropus                 46
Avoceta                       Recurvirrostra avosetta          1
Rascón                        Rallus acuaticus                     3
Polla de agua               Gallinula chloropus                2
Chorlito dorado            Pluvialis apricaria                 16
Chorlitejo grande          Charadrius hiaticula              1
Chorlitejo patinegro      Charadrius alexandrinus        3
Correlimos menudo      Calidris minuta                      3
Correlimos común        Calidris alpina                    355
Correlimos tridáctilo     Calidris alba                         13
Vuelvepiedras común    Arenaria interpres                 4
Andarríos chico             Actitis hypoleucos                 7
Flamenco                     Phoenicopterus ruber           37
Cormorán grande         Phalacrocorax carbo             16
Gaviota reidora            Chroicocephalus ridibundus  75
Gaviota patiamarilla      Larus michaellis                   10
Gaviota picofina            Larus genei                         25
Garceta común             Egretta garzetta                  19
Garceta grande            Egretta alba                           2
Garza real                   Ardea cinerea                       16
Anade real                  Anas platyrrhynchos              81
Zampullín chico          Tachybaptus ruficollis              1
Ratonero común        Buteo buteo                             1
Cernícalo vulgar         Falco tinnunculus                     1
Aguilucho lagunero    Circus aeroginosus                   3
Martín pescador        Alcedo atthis                             5
Curruca rabilarga      Sylvia undata                            6
Tarabilla común        Saxicola torquata                      1
Avión roquero           Ptyonoprogne rupestris           31
Mosquitero común    Phylloscopus collybita             17
Cogujada común      Galerida cristata                        6
Escribano palustre    Emberiza schoeniclus              10
Buitrón                     Cisticola juncidis                     16

Bando de Flamencos Phoenicopterus ruber
Remato la entrada con un grupete de fotos de plantas que no fui capaz de identificar, a ver si alguien que lee estas líneas es capaz de echarme un cable.


Espero que os haya gustado, un saludo!



Sete de cada dez centrais hidroeléctricas de Galicia incumplen a lei de augas da UE

O impacto ambiental afecta a uns 143 km de río pertencentes á unhas 70 instalacións.



Fai unha semana as noticias lembraronnos que 33 novos aproveitamentos hidroeléctricos están otorgados na costa galega á espera dunha decisión da nova dirección xeral de «Desconservación da Natureza». Afortunadamente, a anterior Consellería de Medio ambiente decidiú porlles freno cunha reforma moi restrictiva do Plan Sectorial Hidroeléctrico, que non establece tramos de interese para explotación enexética nos ríos galegos xustificada en que o 70% das centrais van en contra da Directiva do Marco de Auga (DMA), a norma europea que obliga que todolos paises europeos teñan as súas augas nun bo estado ecolóxico en 2015.

Galemys pyrenaicus
 

Impactos principais que sufren os ríos sometidos ó aproveitamento hidroeléctrico:


1. Interrupción da continuidade biolóxica nas masas de auga. Barreira infranqueable para as especies migradoras que se enfrentan ademáis da propia central, ás aspas das turbinas.

Salmo salmo



2. Derivacións do caudal para abastecer á propia planta


3. Variacións na cantidade de auga acumulada


4. Transporte de sedimentos interrumpido


5. Desaparición ou reducción da vexetación de ribera



A lexislación comunitaria esixe severas medidas correctoras sobre as escalas de peixes, e o mantemento do caudal ecolóxico mínimo para evitar impactos sobre a fauna e a flora en momentos de sequía e nos ritmos de devolución de auga ó río.


Chioglossa lusitanica


Das 106 presas ubicadas en Galicia Costa, 70 van en contra dos díctamenes europeos de calidade e suman un total de 143 km.
Galicia cumple cos obxetivos sobre o establecemento de enerxías renovables cun 72% do consumo eléctrico galego, por riba da cuota da UE (22%) e do estado español (29%) polo que se debe priorizar o cumplimento da DMA antes da construcción de novas instalacións.



¿Qué persigue a DMA?


A prevención do deterioro adicional e a protección e mellora dos ecosistemas acuáticos e terrestres dependentes, a promoción dos usos sostibles da auga, a protección e mellora do medio acuático, a reducción da contaminación das augas subterráneas e paliar os efectos das inundacións e sequías.

Cinclus cinclus


¡Por unha nova cultura da auga e maior concienciación política!


Algunhas ligazóns de interese:


Descargate a DMA e a súa Planificación.

a DMA na Web do Ministerio



Máis información

Augas de Gaicia